Από τα τέλη του Αυγούστου οι καλοκαιρινοί επισκέπτες αρχίζουν να αναχωρούν, δίνοντας τη σκυτάλη τους στους λάτρεις της Φθινοπωρινής Πάτμου. Με την αρχή του Φθινοπώρου η εικόνα του νησιού αλλάζει: Το νησί επιστρέφει σε πιο ήσυχους και πιο αργούς ρυθμούς. Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι προτιμούν να έρχονται στην Πάτμο την εποχή αυτή. Οι επισκέπτες τώρα είναι πιο τυχεροί, γιατί απολαμβάνουν άφθονο ψάρι, και πλέον τα προϊόντα του νησιού φτάνουν για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες όλων. Επίσης η πρόσβαση στα διπλανά νησιά, για όσους θέλουν να τα γνωρίσουν είναι καλύτερη, γιατί τα μελτέμια του Αυγούστου τελειώνουν και η θάλασσα είναι γαλήνια. Τα παραλιακά μπαρ και καφέ είναι όλα ακόμα ανοιχτά. Ο Σεπτέμβρης μαζί με τον Οκτώβρη, το “μικρό καλοκαιράκι”, όπως ονομάζουν αυτή την εποχή οι Πάτμιοι, είναι από τους καλύτερους μήνες του χρόνου. Η θάλασσα διατηρείται ζεστή, ο καιρός είναι καλός και μπορούμε να συνεχίσουμε να απολαμβάνουμε τα μπάνια μας, σαν να ’ταν Αύγουστος.

Η φύση της Πάτμου αυτήν την εποχή είναι μοναδική: τα χρώματα που ντύνεται το νησί, ενέπνευσαν και συνεχίζουν να εμπνέουν ποιητές και ζωγράφους, δημιουργούς που αναζητούν το δικό τους τρόπο να εκφράσουν την ομορφιά της ζωής. Τους μήνες Σεπτέμβρη και Οκτώμβρη απολαμβάνουμε τα ωραιότερα ηλιοβασιλέματα, που τα διαδέχονται νύχτες στολισμένες με τους αστερισμούς που ανατέλλουν στον ουρανό: τον Αλτάιρ που λάμπει μόλις βραδιάσει, τον Κριό, τον Πήγασο, την Ανδρομέδα και την Παρθένο με τα 100 αστέρια της. Από τους περιπάτους μας στις εξοχές, πάντα γυρίζουμε με τα χέρια γεμάτα σταφύλια, ρόδια και κυδώνια, που μας προσφέρουν απ’ τα μικρά χωράφια τους οι Πάτμιοι, που τα καλλιεργούν για την κουμπάνια του σπιτιού. Τον Σεπτέμβρη αρχίζει και ο τρυγητός. Τα αμπέλια της Πάτμου μπορεί να μην είναι πολλά όσο παλαιότερα, αλλά αρκετοί Πάτμιοι διατηρούν τα μικρά αμπελάκια τους. Τα καινούργια κρασιά θα ανοιχτούν τον Νοέμβριο, στις 5 Νοεμβρίου, του Άη Γιάννη του Μεθυστή. Οι πελάτες των αρχοντικών, αν το επιθυμούν, μπορούν να συμμετέχουν στην διαδικασία του τρύγου και στο πάτημα των σταφυλιών.

Στους περιπάτους μας επίσης συναντάμε μικρά εξωκλήσια, που σαν μικρά αστεράκια, φωτίζουν ράχες, κοιλάδες, ακρωτήρια και κορυφές, σ’ όλη την Πάτμο. Οι Πάτμιοι, λόγω της Βυζαντινής παράδοσης και της ιερότητας του νησιού, είναι άνθρωποι ιδιαίτερα θρησκευόμενοι. Πολλές οικογένειες έχουν υπό την επίβλεψη και τη φροντίδα τους κάποιο εκκλησάκι, ο δε Άγιος, προς τιμήν του οποίου κτίστηκε το εκκλησάκι, είναι και ο προστάτης τους άγιος. Στις γιορτές οι Άγιοι τιμώνται με κατάνυξη και ευλάβεια και μετά τον Εσπερινό προσφέρεται στον κόσμο ο πατροπαράδοτος καφές με τα κουλουράκια, τις πίτες και τα γλυκίσματα. Αυτά είναι τα «καφεδίσματα», όπως λέγονται στο νησί.

Ο Οκτώβρης και ο Νοέμβριος, είναι γεμάτοι γιορτές, Εσπερινούς και «καφεδίσματα», που μας φέρνουν κοντά και μας κάνουν κοινωνούς των θρησκευτικών και λαϊκών παραδόσεων του νησιού, γνωρίζουμε τη φιλοξενία των κατοίκων του, αλλά και τη μοναδική φύση του. Το μήνα Σεπτέμβρη διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις, με σημαντικότερες το Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου, διοργάνωση από το Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Πάτμου, καθώς και το Φεστιβάλ παραδοσιακών χορών και τραγουδιών απ’ όλη την Ελλάδα, διοργάνωση από τον Μουσικοχορευτικό Σύλλογο του νησιού, Στα “Αρχοντικά Ειρήνη” με τα πρώτα κρύα, κυρίως από τα τέλη του Νοέμβρη, πρωτανάβει και το τζάκι. Κάθε σπίτι έχει το δικό του τζάκι και τη δική του ψησταριά. Τα βράδια οι επισκέπτες μαζεύονται γύρω του, συζητούν, ψήνουν κάστανα, χαίρονται τη ζεστασιά και τη θαλπωρή του και ετοιμάζονται να υποδεχτούν τον Δεκέμβρη, τον πρώτο μήνα του Χειμώνα.